Hoe om te gaan met de dreiging van terreur?

Bette Dam maakte snel carrière in een van de moeilijkste gebieden: Afghanistan, Irak en Syrië. Op haar 29ste publiceerde zij al haar eerste boek over Afghanistan Expeditie Uruzgan (2009) waarna ze ’top journalist’ werd genoemd door de Volkskrant. Anderen zeiden dat ’Dam iets heeft gedaan wat anderen niet kunnen.’ Dat boek kwam al snel uit in het Engels waarna ze ’extraordinary writer and investigative journalist’ wordt genoemd. (Foto: Daan Posthouwer)

En dat is precies wat haar kwaliteit is: doorzetten, niet opgeven, het onderste uit de kan halen, eigenschappen die ze graag met anderen deelt. Ze kan haar publiek betoveren door ze te vertellen over haar eigen reizen en soms bizarre ontdekkingen waardoor het voelt alsof de luisteraar er bij is geweest.

Na de MAVO in Friesland hadden haar ouders eigenlijk een beschermd leventje voor haar op het oog in haar dorp. Maar dat was niet haar plan. Ze trok via de Amsterdamse universiteit toch de wereld in en settelde zich in Street 2 Taimani, in het centrum van Kabul (Afghanistan). Daar dook ze een nieuwe wereld in die ze zich snel eigen maakte. Ze zat met Westerse NAVO-generaals om tafel, ze hield de veel bezochte recepties voor de Afghaanse vicepresidenten en andere elite uit het land, en uiteindelijk nam ze de moeilijkste journalistieke klus op zich: ook praten met de terroristen.

Bette heeft een uniek boek geschreven over die ervaring met de terroristen. Terwijl niemand durfde, benaderde ze de Taliban en begon lange gesprekken met hen. Ook zat ze urenlang met familieleden van Osama bin Laden thee te drinken. Haar boek gaat over een van de meest mysterieuze personen uit die oorlog tegen terreur, terrorist Mullah Omar. Maar de zoektocht naar die man levert veel meer op: in het boek stelt ze de huidige war on terror aan de orde, en stelt dat de huidige Afghaanse strijd onnodig was en ons juist heeft opgescheept met veel meer terreur (Parijs, Brussel).

Het Frans-Duitse televisiestation ARTE maakte een film over haar. Twee vrouwelijke filmmaaksters van de tv-zender volgden haar toen ze haar werk deed in Afghanistan en Pakistan.

Haar kijk op de war on terror wordt dus zeer gewaardeerd: onlangs publiceerde de Volkskrant haar mening over de Parijse aanslagen in een veel gelezen stuk, maar internationaal weten ze haar ook te vinden. Ze treedt regelmatig op in discussieprogramma’s op Al Jazeera, HuffingtonPost Live en Pauw (en Witteman). Ook is ze vaak geïnterviewd door CNN, BBC, ABC, Nieuwsuur. Ze geeft lezingen over haar ervaringen op universiteiten, bij NGO’s, en andere internationale organisaties. Momenteel is ze docent ’Afghanistan Lessons (Not Learned)’ op Sciences Po in Parijs.

In maart 2019 kwam haar boek Op Zoek naar de Vijand uit. Tijdens een bezoek aan de Nederlandse troepen in Afghanistan in 2006 ontdekte Dam hoe weinig de soldaten wisten over hun vijand. Ze besloot zelfstandig op zoek te gaan naar de gevreesde talibanleider moellah Omar. Dit boek beschrijft de adembenemende zoektocht die haar tot in de gevaarlijkste delen van Afghanistan voerde. Ze reconstrueert als eerste westerse journalist het leven van Omar en doet baanbrekende ontdekkingen over een regime waarover veel wordt geponeerd, maar waarnaar weinig concreet onderzoek is gedaan.

Door haar werkwijze, onafhankelijk en eigenzinnig, inspireert ze niet alleen de nieuwe generatie journalisten, maar ook iedereen die op een kruispunt staat en twijfelt welke kant ze op gaan. Want wat doe je als je middenin het stammengebied staat en je weet niet wie je kunt vertrouwen? Als Bette Dam van één ding haar beroep heeft gemaakt dan is het wel: vertrouw op je intuitie. En dat is, zo vindt ze, precies wat iedereen zou moeten doen.

Ze durft, en biedt daarom gegarandeerd een levendige, interessante lezing of discussie. Door haar lange reizen naar ongewone, moeilijke gebieden heeft ze altijd leuke praktijkvoorbeelden en eigen ervaringen die ze graag deelt. Ze zal het Midden Oosten en de complexiteit in die regionen zo toepassen op onze levens. Ze kan mensen betoveren, en meeslepen in haar eigen belevenissen en ervaringen. Ze heeft veel ervaring als moderator en debatleider, en verzekert de afnemer een boeiend gesprek, waar menigeen door geïnspireerd zal raken.

Bette Dam spreekt o.a. over:

• Hoe ga je om met de dreiging van terreur?
• Werkt de huidige Oorlog tegen Terreur, waar Nederland ook aan meedoet?
• Radicalisering
• Inspiratie van vrouwen om hun grenzen te verleggen

Bekijk ook het gesprek met Bette Dam in de Vlaamse talkshow De Afspraak. En hieronder de Ted-talk over The shortcomings of war reporting:

Profielfoto: Chantal Ariens, overige foto: Ruben Terlou en Joel van Houdt