Tijd is hoop

Joke J. Hermsen is schrijver en filosofe. Tijd is een van de belangrijke thema’s in haar werk. Onlangs bundelde ze al haar filosofische essays over de tijd in ‘Tijd is hoop’ (2025). We leven tegenwoordig op nogal gespannen voet met de tijd, en dit doet onze angst, onrust en onzekerheid toenemen. We hebben voldoende rust nodig om mentaal en fysiek in balans te zijn, maar ook om het hoopvolle op de horizon van de toekomst te kunnen ontwaren. Als er te weinig rust en hoop is, dreigt onze van nature melancholische aard, gebaseerd op ons besef van verlies en vergankelijkheid, depressieve trekken te krijgen.

Hermsen laat zich voor haar denken van de tijd inspireren door filosofen vanaf de oudheid. De tijd heeft volgens de klassieke Griekse filosofen twee gezichten: Chronos en Kairos, oftewel de kwantitatieve kloktijd en de kwalitatieve aandachtsvolle tijd. Kairos is de innerlijke ervaring van tijd, – een soort tussentijd –  waarin we terecht komen als we uitrusten, mijmeren, naar muziek luisteren, of onze aandacht goed focussen; het was voor de Grieken de tijd voor inzicht en verandering bij uitstek, maar ook de tijd om voor je eigen ziel te zorgen en weer in balans te raken. "We hebben regelmatig een Time Out van Chronos nodig om weer inspiratie binnen de Kairotische tijd op te doen”, stelt Hermsen. "Alleen dan zal de mens zijn vermogen tot creativiteit en solidariteit kunnen benutten. Hermsen geeft veel lezingen over de tijd binnen het onderwijs, de kunstwereld, zorgsector en de GGZ. Lees ook twee interviews met Joke Hermsen over deze thematiek DeMorgen en de Verwondering.

Onder een andere hemel. Over heimwee & vertepijn is een filosofische memoir die Hermsen in 2023 bij Promotheus publiceerde. In deze persoonlijke, autobiografische en filosofische tekst vraagt Hermsen zich af ‘waar we als mensen thuis zijn’.Ons leven speelt zich af tussen heimwee naar het vertrouwde en een verlangen naar het onbekende. We willen ons geborgen weten en we dromen van een elders… Waar voelen we ons als mensen thuis? Bij ons zelf of bij de ander? In een ruimte of in de tijd? 

Joke Hermsen spreekt als deskundige over:

• Stil de tijd: over tijd, herinnering en creativiteit en het belang van rust.
• Kairos & Chronos: hoe houden we aandachtsvolle tijd in zorg en onderwijs?
• Dromen & dagdromen: broedplaats van de verbeeldingskracht
• Ken u zelf: autobiografisch genre in de hedendaagse literatuur
• Melancholie en hoop: hoe vinden we de juiste balans hiertussen?
• Tijdsdruk & technostress: de homo digitalis versus de homo empathicus
• Onderwijs en zorg in de 21e eeuw: wat zijn de belangrijkste doelstellingen?
• De roman als kuuroord. Waarom zijn literatuur en kunst goed voor de gezondheid?
• Waarom zijn kunst en politiek bondgenoten van elkaar? (zie ook het verslag van haar bijdrage aan het Paradisodebat 2014)
• De mens is een ’geboortelijk’ wezen: initiator en vernieuwer: Hannah Arendt

Lees ook het interview van Fokke Obbema met Joke Hermsen over De Zin van het Leven in de Volkskrant (5 mei 2019).